Göz quruluğu (quru göz sindromu) və ya latınca keratokonjunktivit sicca, oftalmoloqlara müraciətin əsas səbəblərindən biri olan sağlamlıq problemidir.
Göz quruluğu nədir?
Göz yaşları sayəsində gözün səthi nəm saxlanılır. Gözyaşardıcı komponentlərə su, yağlı maddələr, su və mikroorqanizmlərə qarşı qoruyucu təsir göstərən müxtəlif maddələr daxildir.
Göz ətrafındakı müxtəlif vəzilərin ifraz etdiyi bu maddələrin çatışmazlığı (göz yaşı vəziləri) və ya istehsalında problem varsa, göz yaşları asanlıqla buxarlanır və göz quruluğu yarana bilər.
Göz quruluğu dünyanın təxminən 5%-34%-ni əhatə edən və kliniki olaraq 2 alt tipə bölünən bir problemdir. Göz yaşı əmələ gəlməsi ilə bağlı problemlərə aid olan akustik çatışmazlıq və göz yaşlarının həddindən artıq buxarlanmasına aid olan hiperbuxarlanma quru gözün klinik alt növlərini təşkil edir.
Normalda gözə qoruyucu təsir göstərən təbəqənin bütövlüyünün pozulması səbəbindən quruluqdan başqa, göz bakterial infeksiyalara meyilli ola bilər. Diqqətli olmaq lazımdır, çünki bakterial infeksiyalar buynuz qişada çapıq toxumasının əmələ gəlməsinə və görmə ilə bağlı problemlərin inkişafına yol aça bilər.
Göz quruluğu səbəbləri. Quru gözə səbəb nədir?
Göz quruluğu bir çox faktorun təsiriylə meydana gələ biləcək bir problemdir. Görmə strukturlarının qarşısında yerləşən gözyaşı təbəqəsi müxtəlif faktorlardan mənfi təsirlənir və bu strukturların xarici faktorlara qarşı müdafiəsiz qalmasına səbəb ola bilər.
Siqaret çəkmə və ya tüstüyə məruz qalma, kontakt linzalardan istifadə, quru nəmsiz hava və menopoz zamanı hormonal dəyişikliklərə əlavə olaraq, quru gözlər bir çox hallarda baş verə bilər:
Dr. Fariz Sadıqov
Uzman Cərrah OftalmoloqYaşlanma
Quru gözlər daha çox yaşlılarda rast gəlinən bir problemdir. Xüsusilə 50 yaşdan sonra göz quruluğu halları əhəmiyyətli dərəcədə artır və bu, yaşla birlikdə göz yaşı istehsalının azalması ilə əlaqədardır.
Dərman istifadəsi
Göz yaşı komponentlərinə su, selik və müxtəlif yağlı maddələr daxildir. Bu maddələrin istehsalına və ya quruluşuna mənfi təsir göstərən dərmanların istifadəsindən sonra quru göz şikayətləri yarana bilər.
Həkimin məlumatı və məsləhəti olmadan təyin olunan heç bir dərman yan təsirlərə görə xəstələr tərəfindən dayandırılmamalıdır. Yan təsir yenidən əlaqədar həkimə izah edilməli və süni göz yaşı damcısı kimi müxtəlif üsulların istifadəsi qiymətləndirilməlidir.
Komputer istifadəsi
Çağımızın iş şəraiti iş həyatının böyük bir hissəsinin kompüter ekranına baxaraq keçməsinə səbəb ola bilər. Bir şəxs uzun müddət kompüter ekranına baxarsa, gözdəki qoruyucu gözyaşı filmi mənfi təsir göstərə və quru göz şikayətlərinə səbəb ola bilər.
Uzun müddət kompüter qarşısında qalan insanların quru göz əlamətlərinin qarşısını almaq üçün daha tez-tez göz qırpmaları tövsiyə olunur. Eyni zamanda, başqa yerə baxmaq və gözləri dincəlmək üçün hər 20 dəqiqədən bir ara vermək, qırpma tezliyini artırmaq və göz səthini nəmləndirmək quru göz əlamətləri üçün faydalı ola bilər.
Vitamin A çatışmazlığı
A vitamini göz sağlamlığı üçün vacib bir vitamindir. Yumurta, yerkökü, ispanaq və brokoli A vitamini ilə zəngin qidalara misaldır.
Ehtiyatlı olmaq lazımdır, çünki A vitamini çatışmazlığı müxtəlif görmə ilə bağlı problemlərin, xüsusən də gecə korluğu və quru gözlərin yaranmasına səbəb ola bilər.
Küləkli hava təsiri
Soyuq və küləkli iqlimdə yaşayan insanların göz səthindəki qoruyucu gözyaşı təbəqəsi daha tez buxarlanmağa meyllidir.
Allergiyalar
Bədəndə allergik reaksiyaya səbəb olan maddələrə allergen deyilir. Allergenlərlə təmasdan sonra gözlərdə sulanma, qaşınma və qızartı meydana gələ bilər.
Bu vəziyyəti idarə etmək üçün verilən antihistaminik dərmanlar allergiyanın yaratdığı şikayətləri azaltsa da, daha əvvəl quru gözləri olan bir kəsdə istifadə edildikdə quruluq şikayətlərinin daha da pisləşə biləcəyi unudulmamalıdır.
Bədəndə maye miqdarının azalması
Bədənə kifayət qədər maye qəbul edilməməsi nəticəsində dehidrasiya baş verə bilər. Quru gözlər və ağız kimi simptomlarla yanaşı, sidik rənginin qaralması, başgicəllənmə və ürək döyüntülərinin sürətlənməsi kimi vəziyyətlər də susuzluğun əlamətləri arasındadır.
Gündəlik istehlak edilən su miqdarını artıraraq, susuzlaşdırmadan qaynaqlanan quru göz şikayətlərini yaxşılaşdırmaq olar.
Göz quruluğu əlamətləri
Göz quruluğu adətən hər iki gözü təsir edən bir çox simptoma səbəb ola bilər:
- Gözlərdə yanma, ağrı, qaşınma və sancma hissi
- Göz qapaqlarında yapışqanlıq hissi
- İşığa həssaslıq
- Gözdə qızartı
- Gözə qum və ya başqa bir şey girmiş kimi hiss olunur
- Gecə maşın sürməkdə çətinlik
- Gözlərdə quruluq nəticəsində qıcıqlanma səbəbiylə həddindən artıq sulanma
- Görmə ilə bağlı müxtəlif problemlər
Göz quruluğunu necə başa düşmək olar?
Göz quruluğunu tam müalicə etmək üçün ilk növbədə əsas səbəbi müəyyən etmək lazımdır. Quru gözə diaqnostik yanaşma xəstənin tibbi tarixini və göz yaşı ilə bağlı testlərin aparılmasını əhatə edir.
Göz quruluğundan əziyyət çəkən insanlarda bu problemə səbəb ola biləcək iş və ev həyatında ətraf mühit faktorlarının araşdırılması və göz quruluğuna səbəb ola biləcək sistem xəstəliklərinin olub-olmamasının araşdırılması diaqnoz mərhələsində mühüm məsələlərdir.
Oftalmoloqlar fiziki müayinə zamanı şəxsin kirpiklərini, yanıb-sönmə tezliyini və göz səthini araşdıraraq quru gözlərin əsas səbəbləri haqqında fikir əldə edə bilərlər.
Schirmer testi, lakrimal bezlər tərəfindən gözün səthini örtən nə qədər gözyaşının əmələ gəldiyini təyin etmək üçün istifadə edilən bir üsuldur. Bu testdə gözün altına 35×5 millimetrlik bir kağız qoyulur və 5 dəqiqəlik müddətdə nə qədər göz yaşı əmələ gəlməsinə görə onun islanıb islanmadığı təyin oluna bilər.
Göz quruluğunun müalicəsi
Quru gözün müalicəsinin məqsədi ilk növbədə göz səthinin nəm qalmasını təmin etmək üçün gözyaşardıcı filmi bərpa etməkdir. Bu məqsədlə göz damcıları əsas müalicə üsuludur.
Göz quruluğu üçün damcı
Göz damcılarının bir çox növləri var. Bəzi göz damcılarının tərkibində olan müxtəlif minerallar oftalmoloqlar tərəfindən tövsiyə oluna bilər, çünki onlar görmə ilə bağlı digər problemlərin yaxşılaşmasına kömək edə bilər.
Tərkibində süni göz yaşı olan damcılar əsasən iki növdə mövcuddur: konservantlar olanlar və olmayanlar. Konservantlar süni göz yaşlarında müxtəlif mikroorqanizmlərin, məsələn, bakteriyanın böyüməsinin qarşısını alır. Bununla belə, bəzi insanlar tərkibində konservant olmayan süni göz yaşı damlalarına üstünlük verə bilər, çünki konservantlar gözün qıcıqlanmasını artırır. Süni gözyaşı damlaları gözün səthindəki stressi azaltmağa və görmə keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa kömək edə bilər.
Quru gözlərin müalicəsində göz damcılarından başqa, əsas səbəb gözyaşardıcı vəzilərin iltihabıdırsa, müvafiq həkim tərəfindən iltihab əleyhinə dərmanlar təyin edilə bilər. Göz quruluğunun bakterial infeksiya nəticəsində meydana gəldiyi müəyyən edilərsə, göz üçün antibiotik dərmanları istifadə edilə bilər.
Quru gözlərin müalicəsində göz damcılarından başqa, əsas səbəb gözyaşardıcı vəzilərin iltihabıdırsa, müvafiq həkim tərəfindən iltihab əleyhinə dərmanlar təyin edilə bilər. Göz quruluğunun bakterial infeksiya nəticəsində meydana gəldiyi müəyyən edilərsə, göz üçün antibiotik dərmanları istifadə edilə bilər.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
1 Comment: