Əsas Səhifə » Məqalələr » Zob xəstəliyi: Əlamətləri və yaranma səbəbləri
Zob xəstəliyi qalxanabənzər vəzinin böyüməsi vəziyyətidir. Bütün qalxanabənzər vəzi böyüyə bilər və ya bir və ya bir neçə kiçik düyün (qalxanabənzər vəzi düyünləri) əmələ gələ bilər.
Qalxanabənzər vəzi boynunuzda, adəm almasının altında yerləşən kiçik, kəpənək formalı endokrin vəzidir. O, tiroksin (həmçinin T4 adlanır) və triiyodtironin (həmçinin T3 adlanır) hormonlarını istehsal edir. Bu hormonlar bədənin müəyyən funksiyalarında rol oynayır, o cümlədən:
Zob bədəninizdə qalxanabənzər hormonun qeyri-normal miqdarı (hipertiroidizm və ya hipotiroidizm) və ya normal qalxanabənzər hormon səviyyələri (eutiroid) ilə əlaqəli ola bilər.
Zob xəstəliyinin bir neçə mümkün səbəbi var. Səbəbindən asılı olaraq, müalicə tələb edə və ya etməyə bilər.
Zob bir neçə müxtəlif şəkildə təsnif edilə bilər, o cümlədən böyümə üsulu və qalxanabənzər hormon səviyyələrinin qeyri-normal olub-olmamasına görə.
Böyümə formasına görə zobun təsnifatına aşağıdakılar daxildir:
Qalxanabənzər hormon səviyyələrinə görə zobun təsnifatına aşağıdakılar daxildir:
Zob xəstəliyi hər kəsdə ola bilər, lakin qadınlarda kişilərə nisbətən təxminən dörd dəfə daha çox inkişaf etmə ehtimalı var. Zobun inkişaf etmə riski yaş artdıqca artır. Onlar 40 yaşdan sonra daha çox rast gəlinir.
Aşağıdakı vəziyyətlərdən hər hansı biri olan insanlarda da zob inkişaf etmə ehtimalı daha yüksək ola bilər:
Həmçinin, müalicələr zamanı baş və boyun nahiyəniz radiasiyaya məruz qalıbsa və/və ya ailə tarixçənizdə qalxanabənzər vəzi xəstəliyi varsa, zobun inkişaf etməsi riski daha yüksəkdir.
Zobun ölçüsü çox kiçik və demək olar ki, görünməz ölçüdən çox böyük ölçüyə qədər dəyişə bilər. Əksər zoblar ağrısızdır, lakin tiroiditiniz (qalxanabənzər vəzinin iltihabı) varsa, ağrılı ola bilər.
Zobun əsas əlamətlərinə aşağıdakılar daxildir:
Zob, qalxanabənzər hormon istehsalını bloklayan hər hansı bir prosesə qarşı qalxanabənzər vəzidəki hüceyrələrin adaptiv reaksiyasıdır. Dünyada zobun ən geniş yayılmış səbəbi yod çatışmazlığı olsa da, bir çox vəziyyətlər onu yarada bilər.
Zobu yaradan səbəblərə aşağıdakılar daxildir:
Sporadik zobların əksər hallarda məlum səbəbi yoxdur. Bəzi hallarda müəyyən dərmanlar bu tip zobu yarada bilər.
Məsələn, bəzi psixi sağlamlıq vəziyyətlərinin və digər tibbi vəziyyətlərin müalicəsində istifadə olunan litium dərmanı bu tip zoba səbəb ola bilər.
Zob müalicəsində dərman müalicəsi, radioaktiv yod müalicəsi və cərrahi müalicə üsullarından biri və ya bir neçəsi tətbiq edilə bilər. Xəstədə hormon çatışmazlığı aşkar edilmişsə hormon dərmanları istifadə olunur.
Əksinə hormon artıqlığı varsa, tiroid hormonunu əngəlləyən dərmanlar və radioaktiv yod müalicəsi tətbiq edilir. Düyünlü zob xəstəliyində cərrahi müalicə tətbiq edilə bilər. Cərrahi müalicədə qalxanabənzər vəzin bir hissəsi və ya hamısı çıxarıla bilər.
Əməliyyat qərarı xəstənin hormon səviyyəsi, xərçəngin olması, udma və ya tənəffüs pozğunluqlarının olması və ya kosmetik səbəblərə baxılaraq verilir. Zob əməliyyatlarında bəzi ağırlaşmalar yarana bilər.
Əməliyyatdan sonra səs tutulması səs tellərinin zədələnməsi nəticəsində yaranır. Cərrahi əməliyyat zamanı paratiroid vəzilər səhvən çıxarılarsa xəstədə kalsium çatışmazlığı inkişaf edir. Bu halda xəstəyə dərman olaraq kalsium vermək lazımdır.
Əgər güzgüyə baxarkən boynunuzda şişkinlik hiss etmisinizsə; bununla yanaşı ürəkdöyünmə, əsəbilik, keçməyən ishal, qəbizlik, yuxusuzluq və ya həddindən artıq yuxululuq halı, əllərdə titrəmə, çəki alma, udma və nəfəs almada çətinlik kimi əlamətlər varsa, mütləq şəkildə həkim mütəxəssisə müraciət etməyiniz tövsiyyə olunur.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.